عواملی مثل ژنتیک، تغذیه ضعیف، پیری و فشار بیش از حد بر چشم ها معمولا علایم ضعف بینایی و نیاز شما به تقویت چشم است. تقویت چشم یکی از مسائل مهمی است که در حوزه بهداشت چشم قرار می‌گیرد. چشم انسان به عنوان یکی از اعضاء حسی، بسیار حائز اهمیت است و نقش مهمی در زندگی روزمره دارد، بنابراین مشکلات و بیماری‌های چشمی می‌تواند تاثیر منفی بر زندگی فرد داشته باشد.

در این مطلب قصد داریم روش‌های مختلفی از قبیل ورزش چشم، تغذیه مناسب، استفاده از لوازم و وسایل بهداشتی، تکنولوژی‌های پزشکی و … را برای تقویت چشم معرفی کنیم. هدف این مطلب، ارائه اطلاعاتی به‌روز و کاربردی در زمینه بهبود و تقویت چشم و حفظ سلامت آن است. با ما همراه باشید.

کلینیک شبانه روزی نوید سلامت، واقع در شرق تهران، همراه سلامتی شماست.

بینایی درمانی چیست؟

بینایی درمانی یا تمرین بینایی، یکی از روش‌های درمانی برای بهبود بینایی است. این روش شامل تمرین‌هایی برای تقویت عضلات چشم و بهبود توانایی بینایی می شود. بینایی درمانی ممکن است شامل تمرینات چشمی باشد اما فقط به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی تخصصی است که تحت نظارت بینایی سنج یا چشم پزشک انجام می شود.

هدف از بینایی درمانی می تواند تقویت عضلات چشم باشد. همچنین می تواند به بازسازی بینایی ضعیف یا به مشکلات ردیابی چشم کمک کند. بینایی درمانی برای افرادی که به دلایل مختلف مانند آستانه دید پایین، مشکل دید در شب، بیماری‌های چشمی مانند کرونیک دیو و میوپی، افزایش درد سر و گردن و… با مشکلات بینایی مواجه هستند، توصیه می‌شود. همچنین، بینایی درمانی می‌تواند به عنوان یک روش پیشگیری از مشکلات چشمی در افراد سالم نیز مورد استفاده قرار گیرد.

اغلب کودکان و گاهی بزرگسالانی که درگیر بیماری های نظیر نارسایی همگرایی  (CI)، استرابیسم (ضربدری یا گردویی)، آمبلیوپی (تنبلی چشم) و نارساخوانی هستند، می توانند با بینایی درمانی، درمان شوند. تمرین‌های بینایی درمانی شامل مواردی مانند حرکات چشم، تمرین‌های دید دور، تمرین‌های دید نزدیک، تمرین‌های دید دو چشمی و تمرین‌های تعادل بین چشم‌ها می‌شود. این تمرین‌ها می‌توانند باعث بهبود توانایی بینایی، بهبود تعادل چشم و افزایش توانایی مغز برای تشخیص تصاویر شوند.

تاثیر تغذیه در تقویت چشم

رژیم غذایی یکی از موارد مهمی است که بر سلامت چشم تاثیر می‌گذارد. غذاهایی که شامل مقادیر زیادی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مفید هستند، می‌توانند به بهبود بینایی و کاهش خطر بروز بیماری‌های چشمی کمک کنند. برخی نکات تغذیه ای که می‌تواند به تقویت چشم کمک کند، عبارتند از:

1. مصرف مواد مغذی:مصرف مقدار کافی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها، برای حفظ سلامت چشم ضروری است.
2. مصرف مواد مغذی خاص:برخی مواد مغذی خاص مانند لوتئین و زئاکسانتین، می‌توانند به تقویت چشم کمک کنند. این مواد مغذی در مواد غذایی مانند اسفناج، کلم، ذرت، تخم مرغ و ماهی یافت می‌شوند.
3. مصرف مواد غذایی دارای آنتی‌اکسیدان‌های قوی:چشم های شما برای سالم ماندن به انواع مختلف آنتی اکسیدان مثل لوتئین، زاگزانتین، ویتامین های A ، C ، E، بتاکاروتن، اسیدهای چرب امگا 3، فلز روی و… نیاز دارد. مواد غذایی شامل آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند توت‌فرنگی، موز، پرتقال و تمشک، بهبود بینایی و کاهش خطر بیماری‌های چشمی را فراهم می‌کنند.
4. رعایت تعادل در مصرف مواد غذایی:رعایت یک رژیم غذایی سالم و متنوع و مصرف مقدار متعادلی از مواد غذایی شامل میوه، سبزیجات، ماهی، گوشت، تخم مرغ، مغزها و محصولات لبنی، می‌تواند به بهبود بینایی و حفظ سلامت چشم کمک کند.

مواد غذایی مفید برای تقویت چشم

برخی از مواد غذایی که به بهبود بینایی کمک می‌کنند، عبارتند از:

• میوه‌ها و سبزیجات

میوه‌ها و سبزیجاتی مانند هویج، اسفناج، بادمجان، توت فرنگی، آلوئه ورا و زرشک حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین  C، ویتامین E، کاروتنوئیدها و رنگ دانه‌هایی هستند که می‌توانند به بهبود بینایی کمک کنند.

• ماهی

ماهی به ویژه ماهی قزل آلا، به علت داشتن اسیدهای چرب امگا می تواند یک ماده غذایی مناسب برای سلامت چشم باشد. ماهی‌هایی مانند ماهی قزل آلا، ماهی تون، ماهی هوکی و… به عنوان منابع خوبی از این اسیدهای چرب شناخته شده‌اند. اسیدهای چرب امگا 3 می توانند به رشد بینایی و سلامت شبکیه و همچنین جلوگیری از خشکی چشم کمک کنند. ماهی را در برنامه غذایی هفتگی خود قرار دهید. ماهی آزاد پرورشی دارای چربی اشباع تر و منبع امگا 3 کمتری نسبت به ماهی سالمون صید شده است. ماهی قزل آلا و بیشتر ماهی ها را می توان به صورت کبابی با لیمو و نمک و فلفل طعم دار کرد.

• تخم مرغ

تخم مرغ حاوی عناصر غذایی مانند پروتئین، ویتامین D و کاروتنوئیدها است که به سلامت چشم کمک می‌کند. تخم مرغ یک غذای عالی برای سلامت چشم است. زرده تخم مرغ حاوی ویتامین A ، لوتئین، زاگزانتین و روی است که برای سلامتی چشم حیاتی هستند. ویتامین A از قرنیه محافظت می کند. لوتئین و زاگزانتین احتمال ابتلا به بیماری های جدی چشم مانند دژنراسیون ماکولای وابسته به سن و آب مروارید را کاهش می‌دهند.

• مغزها و بذرها

مغزهایی مانند بادام، گردو، بادام زمینی و بذرهایی مانند کدو تخم‌کاغذی، کدو حلوایی و بادمجان به عنوان منابع خوبی از ویتامین E و روغن‌های گیاهی مفید شناخته شده‌اند که می‌توانند به بهبود سلامت چشم کمک کنند. بادام مانند سایر مغزها و دانه ها به طور کلی برای سلامت چشم مفید است.

بادام حاوی ویتامین E  استکه از مولکول های ناپایداری که بافت سالم را هدف قرار می دهند محافظت می کند. مصرف مقادیر منظم ویتامین E می تواند از تخریب ماکولای مرتبط با افزایش سن و همچنین آب مروارید جلوگیری کند. مصرف حدود 22 واحد بین المللی (IU) یا 15 میلی گرم ویتامین E در روز را جزو برنامه خود قرار دهید. سایر آجیل ها و دانه های حاوی ویتامین E شامل دانه های آفتابگردان، فندق و بادام زمینی است.

تمرینات ورزشی مناسب برای تقویت و بهبود بینایی چشم

انجام تمرینات ورزشی می‌توانند به عنوان یک روش‌ برای بهبود بینایی مورد استفاده قرار گیرند. این تمرینات شامل موارد زیر می‌شوند:

• بدنسازی: ورزش‌های بدن‌سازی باعث بهبود جریان خون چشم‌ها می‌شوند و در نتیجه باعث بهبود بینایی می‌گردند.
• تمرینات استقامتی: تمرینات استقامتی مانند دویدن، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری باعث بهبود عملکرد قلب و عروق می‌شوند و در نتیجه منجر به بهبود جریان خون در چشم‌ها می‌شوند.
• تمرینات چشمی: این تمرینات شامل تمریناتی مانند حرکات چشم، تمرینات دید دور، دید نزدیک، دید دو چشمی و تعادل بین چشم‌ها هستند. این تمرینات باعث تقویت عضلات چشم و بهبود بینایی می‌شوند.
• تمرینات یوگا: برخی تمرینات یوگا مانند کشش عضلات گردن و حرکات ساده شامل تکرار حرکات چشم می‌تواند باعث بهبود بینایی شود.
• بازی‌های چشمی: بازی‌های چشمی مانند معمای بینایی، پازل و بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند به عنوان روشی مفید برای تقویت بینایی استفاده شوند.

تقویت چشم با استفاده از ابزار بهداشتی

تقویت چشم با استفاده از وسایل بهداشتی شامل موارد زیر هستند:

• عینک: استفاده از عینک‌های مناسب برای هر شخصی، باعث بهبود بینایی و تقویت چشم می‌شود. عینک‌های مناسب برای کاهش تنش و خستگی چشم و همچنین جلوگیری از آسیب به چشم‌ها بسیار مفید هستند.
• لنزهای تماسی: اگر استفاده از عینک برای شما سخت است، می‌توانید از لنزهای تماسی استفاده کنید. این لنزها باعث بهبود دید و تقویت چشم می‌شوند.
• تصفیه کننده هوا: استفاده از تصفیه کننده هوا در منزل و محل کار، باعث کاهش اثرات منفی آلودگی هوا بر روی چشم‌ها و بهبود بینایی می‌شود.
• گرمایش چشم: گرم کردن چشم‌ها با استفاده از یک پارچه نرم و گرم به مدت چند دقیقه در روز، باعث رفع تنش و خستگی چشم و بهبود بینایی می‌شود.
• گذاشتن یخ روی چشم ها: گذاشتن یخ به مدت چند دقیقه در روز، باعث کاهش تورم و قرمزی چشم و بهبود بینایی می‌شود.

به طور کلی، رعایت نکات بهداشتی می‌تواند باعث بهبود بینایی و تقویت چشم شود. قبل از استفاده از هر وسیله بهداشتی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

جراحی برای تقویت  بینایی چشم

برخی از روش‌های جراحی برای تقویت بینایی چشم عبارتند از:

• لازک: یکی از روش‌های شناخته شده جراحی برای تقویت بینایی است که با استفاده از لیزر، کاور چشم را برداشته و برای بهبود دید، شکل هندسی چشم را تغییر می‌دهد.
• جراحی شبکیه: در این روش، شبکیه که مسئول دریافت تصاویر از محیط است، تقویت می‌شود. این روش برای برخی از بیماری‌های چشمی مانند بتاژلر، دیابتی رتینوپاتی، شبکیه نازک و … استفاده می‌شود.
• جراحی عدسی: این روش برای برطرف کردن مشکلات لنز چشم، مانند کاتاراکت، استفاده می‌شود. در این روش، لنز مبتلا به مشکلات چشمی حذف شده و یک لنز مصنوعی به جای آن قرار داده می‌شود.
• جراحی برای برطرف کردن اختلالات عضلات چشم: برای برخی از مشکلاتی مانند استرابیسم، جراحی می‌تواند یک راه حل مناسب باشد. در این روش، عضلات چشم با برش و دوخت دوباره جایگذاری می‌شوند.

تکنولوژی‌های پزشکی جدید برای بهبود بینایی

در سال‌های اخیر، تکنولوژی‌های پزشکی جدیدی برای بهبود بینایی ارائه شده است. برخی از این تکنولوژی‌ها شامل:

• لیزر لبخندی: این تکنولوژی برای کاهش نور مضر و افزایش نور مفید استفاده می‌شود. با استفاده از لیزر، قسمت‌هایی از عینک به صورت دقیق تر و با دقت بالاتری تصحیح می‌شود.
• ایمپلنت چشمی: این تکنولوژی به بیمارانی که با مشکلات جدی چشمی مواجه هستند کمک می‌کند. در این روش، یک ایمپلنت جایگزین شبکیه چشم شخص قرار داده می‌شود تا افزایش بینایی را تسریع کند.
• نانوتکنولوژی: با استفاده از نانوتکنولوژی، تشخیص و درمان بیماری‌های چشمی بهبود یافته است. به کمک این تکنولوژی، داروها به صورت دقیق در ناحیه‌های مختلف چشم تزریق می‌شوند و تأثیر درمانی بهبود یابد.
• واقعیت افزوده: این تکنولوژی به کمک دستگاه‌های خاص، اطلاعاتی مثل تصاویر و نمودارها را در زاویه دید چشم شخص نمایش می‌دهد. با استفاده از واقعیت افزوده، تصاویر به شکل بزرگتر و با جزئیات بیشتری نمایش داده می‌شود که باعث بهبود بینایی شخص می‌شود.

تأثیر کم‌خوابی و استرس بر سلامت چشم و روش‌های مقابله با آن

کم‌خوابی و استرس دو عامل مهم و تأثیرگذار بر سلامت چشم هستند. برخی روش‌های مقابله با این مشکلات عبارتند از:

• حفظ یک روال خواب منظم و به میزان کافی، حداقل ۷-۸ ساعت در شب
• اجتناب از استفاده از گوشی‌ها، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی قبل از خواب
• استفاده از نور ملایم در محیط خواب
• استفاده از روش‌های مختلف مثل مدیتیشن، تمرین تنفس عمیق و یوگا برای کاهش استرس
• مصرف غذاهای حاوی مواد مغذی مفید برای سلامت چشم، مانند مواد آنتی‌اکسیدان
• استفاده از روش‌های مختلف انجماد چشم و روش‌های ماساژ چشم برای کاهش خستگی چشم

در صورتی که کم‌خوابی و استرس به شدت در زندگی روزمره شما حضور دارد و با استفاده از روش‌های فوق نتوانستید بهبودی حاصل کنید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

با مراجعه به کلینیک شبانه روزی نوید سلامت، واقع در شرق تهران، از خدمات تخصصی پزشکی بهره مند شوید.