🩸دلیل اینکه لثه‌ها خونریزی می‌کنند چیست؟

دلیل اینکه لثه‌ها خونریزی می‌کنند چیست؟ علت‌ها و راه‌های درمان خونریزی لثه

خونریزی لثه یکی از رایج‌ترین مشکلات دهان و دندان است که ممکن است هنگام مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا حتی خوردن غذا مشاهده شود. در حالی که بسیاری از افراد آن را بی‌اهمیت می‌دانند، اما در واقع خونریزی لثه می‌تواند نشانه‌ی اولیه‌ی بیماری‌های لثه یا مشکلات عمومی بدن باشد.
در این مقاله به طور جامع بررسی می‌کنیم که چرا لثه‌ها خونریزی می‌کنند، چه عواملی باعث آن می‌شود و چگونه می‌توان از آن پیشگیری و درمان کرد.

🔹 بخش اول: نقش لثه در سلامت دهان و دندان

لثه‌ها بافت‌های نرم صورتی رنگی هستند که دندان‌ها را در بر گرفته و از استخوان فک محافظت می‌کنند. سلامت لثه ارتباط مستقیم با سلامت کل بدن دارد.
زمانی که باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی روی دندان‌ها تجمع پیدا می‌کنند، سیستم ایمنی بدن واکنش نشان می‌دهد و التهاب ایجاد می‌شود. این التهاب اگر کنترل نشود، به خونریزی و تحلیل لثه منجر خواهد شد.

به زبان ساده:

«خونریزی لثه علامتی است از اینکه چیزی در سلامت دهان شما درست پیش نمی‌رود.»

🦠 بخش دوم: علت‌های اصلی خونریزی لثه

۱. التهاب لثه (ژنژیویت)

ژنژیویت خفیف‌ترین مرحله‌ی بیماری لثه است و شایع‌ترین علت خونریزی محسوب می‌شود. تجمع پلاک‌های چسبناک باکتریایی روی دندان‌ها باعث التهاب و تورم لثه می‌شود.
علائم:

• لثه‌های قرمز و متورم

• خونریزی هنگام مسواک زدن

• بوی بد دهان
  اگر در این مرحله درمان انجام شود، لثه‌ها کاملاً قابل بهبود هستند.

۲. پریودنتیت (التهاب پیشرفته لثه)

اگر ژنژیویت درمان نشود، باکتری‌ها به بافت‌های عمقی‌تر نفوذ کرده و موجب پریودنتیت می‌شوند. در این مرحله استخوان‌های نگهدارنده‌ی دندان آسیب می‌بینند و دندان‌ها ممکن است لق شوند.
نشانه‌ها:

• خونریزی زیاد

• تحلیل لثه و عقب رفتن آن

• لق شدن یا افتادن دندان
  درمان پریودنتیت معمولاً نیاز به جرم‌گیری عمیق، آنتی‌بیوتیک و گاهی جراحی دارد.

۳. مسواک زدن نادرست یا استفاده از مسواک سخت

بسیاری از افراد برای تمیزتر شدن دندان‌ها، از مسواک‌های زبر یا فشار زیاد استفاده می‌کنند؛ در حالی که این کار به بافت نرم لثه آسیب می‌زند.
راه‌حل:

• استفاده از مسواک نرم (Soft یا Extra Soft)

• حرکت ملایم دایره‌ای به‌جای حرکات افقی

• استفاده از خمیر دندان ضد التهاب لثه

۴. عدم رعایت بهداشت دهان

نخ دندان نکشیدن یا مسواک نزدن منظم باعث انباشت پلاک بین دندان‌ها می‌شود. پلاک در عرض چند روز به جرم سخت تبدیل می‌شود و با مسواک معمولی پاک نمی‌شود.
جرم باعث التهاب و خونریزی لثه خواهد شد.

۵. تغییرات هورمونی (در دوران بارداری، قاعدگی یا بلوغ)

در دوران بارداری، سطح هورمون‌ها افزایش می‌یابد و لثه حساس‌تر و مستعد التهاب می‌شود. به این حالت ژنژیویت بارداری گفته می‌شود.
این وضعیت معمولاً موقتی است اما نیاز به مراقبت دقیق دارد تا به پریودنتیت تبدیل نشود.

۶. کمبود ویتامین‌های ضروری

دو ویتامین مهم برای سلامت لثه:

• ویتامین C: برای ترمیم بافت‌ها و حفظ استحکام لثه‌ها ضروری است. کمبود آن باعث بیماری اسکوروی می‌شود که با خونریزی لثه همراه است.

• ویتامین K: در فرآیند لخته شدن خون نقش دارد. کمبود آن باعث می‌شود خونریزی‌ها دیرتر بند بیایند.

منابع غذایی مناسب: مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی، جعفری، اسفناج و آووکادو.

۷. داروهای خاص

برخی داروها مانند:

• رقیق‌کننده‌های خون (وارفارین، آسپرین)

• داروهای ضد فشار خون

• داروهای ضدافسردگی
  می‌توانند موجب حساسیت لثه یا افزایش احتمال خونریزی شوند. در این موارد، حتماً باید دندان‌پزشک را از مصرف دارو مطلع کرد.

۸. سیگار و دخانیات

سیگار دشمن پنهان لثه‌هاست. نیکوتین جریان خون لثه را کاهش می‌دهد و پاسخ ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.
جالب است بدانید در افراد سیگاری خونریزی لثه کمتر دیده می‌شود، اما تخریب بافت لثه بیشتر و خطرناک‌تر است. پس نداشتن خونریزی لزوماً نشانه‌ی سلامت نیست.

۹. استرس و ضعف سیستم ایمنی

استرس طولانی‌مدت باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی می‌شود و بدن را در برابر باکتری‌های دهان آسیب‌پذیر می‌کند.
همچنین افرادی که بیماری‌هایی مانند دیابت یا HIV دارند، بیشتر در معرض خونریزی لثه هستند.

🪥 بخش سوم: راه‌های پیشگیری از خونریزی لثه

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای داشتن لثه‌های سالم، کافی است چند عادت ساده را در زندگی روزمره رعایت کنید:

✅ رعایت کامل بهداشت دهان

• مسواک زدن حداقل دو بار در روز

• نخ دندان کشیدن هر شب قبل از خواب

• استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال (مثل کلرهگزیدین یا دهان‌شویه‌های گیاهی)

✅ انتخاب ابزار مناسب

• استفاده از مسواک نرم با سری کوچک

• تعویض مسواک هر ۳ ماه یکبار

• استفاده از خمیر دندان مخصوص لثه حساس

✅ تغذیه سالم

مواد غذایی حاوی ویتامین C، K، و املاح معدنی مانند کلسیم و آهن را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
میوه‌های تازه، سبزیجات سبز، لبنیات و مغزها بسیار مفید هستند.

✅ ترک سیگار

سیگار نه تنها رنگ دندان را تغییر می‌دهد، بلکه از اصلی‌ترین عوامل بیماری لثه و تحلیل استخوان فک است.

✅ مراجعه‌ی منظم به دندان‌پزشک

حداقل هر ۶ ماه یکبار برای جرم‌گیری و معاینه به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
جرم‌گیری به هیچ عنوان به دندان آسیب نمی‌زند؛ برعکس، باعث بازگشت سلامت لثه می‌شود.

⚠️ بخش چهارم: چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، بهتر است هرچه سریع‌تر به دندان‌پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی مداوم یا مکرر لثه

• بوی بد دهان که با مسواک زدن از بین نمی‌رود

• تورم یا قرمزی زیاد لثه

• عقب رفتن لثه و دیده شدن ریشه‌ی دندان

• لق شدن دندان‌ها

تشخیص زودهنگام می‌تواند از دست رفتن دندان جلوگیری کند.

💊 بخش پنجم: درمان‌های خانگی و تخصصی خونریزی لثه

🏠 درمان‌های خانگی موقت

اگر خونریزی خفیف باشد، می‌توانید با روش‌های زیر تا زمان مراجعه به پزشک، التهاب را کاهش دهید:

• شست‌وشوی دهان با آب نمک ولرم (دو بار در روز)

• استفاده از دهان‌شویه آلوئه‌ورا یا چای سبز

• کمپرس سرد روی گونه برای کاهش تورم

• پرهیز از غذاهای تند، داغ و خیلی شیرین

اما توجه کنید که این روش‌ها فقط موقت هستند و جایگزین درمان تخصصی نمی‌شوند.

🧑‍⚕️ درمان تخصصی توسط دندان‌پزشک

• جرم‌گیری سطحی یا عمیق (Scaling & Root Planing)

• آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی در صورت عفونت

• جراحی لثه یا پیوند بافتی در موارد پیشرفته

• لیزر درمانی برای کاهش التهاب و بهبود سریع‌تر